موسسه آموزش عالی الزهرا (س) قروه

ماه رجب ماه سلوک وزدودن زنگارهای شیطانی ازآیینه دل است، ماه ولایت وبرافروختن چراغ معرفت درشبستان وجوداست، ماه رجب ماه اعتکاف است.

اعمال روزسیزدهم ماه رجب 

اعمال روز چهاردهم ماه رجب 

اعمال روز پانزدهم ماه رجب 

اعتکاف ،فرصت مناسبی است تاانسان که درپیچ وخم های مادیات غرق شده است ،خودرابازیابد وازخداوند متعال بخواهد اورادرراه راست ثابت قدم نگه داردتابه دریای بی کران انس ومهرخداوند بپیونددکه سراسرمغفرت ورحمت است .دراعتکاف ،بایدزمام دل وجان رابه دست خداسپردوهمه اعضاوجوارح رادرحصاراراده حق به بندکشید،به خویشتن پرداخت ومعایب ،کاستی هاودردهای خودراشناخت ودرجست وجوی درمان بود،بایدنامه عمل رامرورکردوبه فکرتدارک وجبران فرصت ازدست رفته بود.دراعتکاف ،می توان به مرگ اندیشیدوخودرابرای حضوردرپیشگاه خدای مهربان آماده کرد.

درفضیلت اعتنکاف همین بس که معادل طواف کعبه وهمتای رکوع وسجوداست. چنان که خدای منّان درایه 125فسوره بقره می فرماید:«ومابه ابراهیم واسماعیا فرمان دادیم که خانه ی مرابرای طواف کنندگان ومعتکفان ورکوع کنندگان وسجودکنندگان ازهرگونه آلودگی تطهیرکنند.»

سوره بقره آیه 125

آری اعتکاف میثاقی است دوباره،عهدی ست صدباره ونگاهی ست یک باره به عمق ناپیدای عشق.

سه روزخودرابرای اومخلص کردن،عشق رادرسحرمعنا کردن وروزه راآغازوصال دانستن.

اعتکاف حج کوچکی است دردل،عمره بزرگی است درنفس،قربانگاه زیبائی درقلب.سه شب بیداری ازسوزعشق وبیزاری ازدنیاوخودرادرزمرم معرفت شستشودادن .پیامبرصلی الله علیه وآله می فرمایند:

«معتکف معتکف الذُّنوبَ وَیُجری لَهُ مِنَ الأجرِکَأجرِعامِلِ الحَسَناتِ کُل ها؛  معتکف همه ی کناهان رادربندمی کند،مانندکسی که همه خوبی هاراانجام داده است به اوپاداش داده می شود.»

ازنیایش های زیبای امام علی (ع):

خدایاازمن درگذرآنچه راازمن بدان داناتری واگرباردیگربه آن بازگردم تونیزبه بخشایش بازگرد.

خدایاآنچه تازاعمال نیکوکه تصمیم گرفتم وانجام ندادم ببخشای.

خدایاببخشای آنچه راکه بازبان به تونزدیک شدم ولی بافلب آن راترک کردم.

خدایاببخشای نگاه های اشارت آمیز وسخنان بی فایده وخواسته های بی مورددل ولغزش های زبان.

خطبه 78 نهج البلاغه .

یَسْئَلُونَکَ عَنِ الْخَمْرِوَاَلمیْسِرِ قُلْ فِیهِمَاإِثْمٌ کَبِیرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَ إِثْمُهُمَا أَکْبَرُمِن نَفْعِهِما

وَیَسْئَلُونَکَ ماذایُنْفِقُونَ قُلِ العَفْوَ کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللهُ لَکُمُ الآیَاتِ لَعَلَّکُم تَتَفَکَّرُونَ.

                                                                                               (بقره،219)

ازتودرباره شراب وقمار می پرسند،بگو:درآن دوگناه بزرگ است

ومنافع(مادّی)نیزبرای مردم دارند.(ولی) گناه آن دوازسودآنهابزرگتر است.

(همچنین)ازتومی پرسند که چه انفاق کنند؟بگو:افزون

(برنیازخودرا)،خداونداینچنین آیات رابرای  شماروشن می سازد تا شاید اندیشه کنید.

-«خمر»به معنای پوشش است ولذابه پاچه ای که زنان سرِخودراباآن

پوشانده ،مراعات حجاب می کنند،«خمار» می گویند.ازآنجا که

شراب،قدرت تشخیص راازعقل گرفته ،درواقع آن رامی پوشاند،به

آن«خمر»می گویند.

همچنین«مَیسر»از«یُسر»به معنای آسان است.گویا درقمار،هریک

ازدوطرف می خواهند مال همدیگررابدون زحمت وبه آسانی بربایند.

- سؤال اوّل مردم درباره حکم خمرومیسراست.

آیه درپاسخ پرسش آنهامی فرماید:شراب خواری وقماربازی ،گناهان

بزرگی هستند،گرچه ممکن است منافعی داشته باشند.چنانکه عده ای ازراه

کشت انگور یا شراب فروشی وگروه هایی با دایرکردن قمارخانه،ثروتی به

دست می آورند.درکتاب های علمی وتربیتی ،آثاروعوارض منفی ومفاسد

فردی واجتماعی شراب وقماربه تفصیل بازگوشده است.

دراینجافهرستی از زیان های شراب وقمار راازتفسیرنمونه بیان می کنیم:  

کوتاه شدن عمر، عوارض منفی درکودکان ؛مخصوصاًاگرآمیزشی درحال

مستی صورت گیرد.گسترش فساداخلاقی وبالاتررفتن آمارجنایات ازقبیل: 

سرقت،ضرب وجرح،جرایم جنسی وافزایش خطرات وحوادث رانندگی.

ازدانشمندانی نقل شده است: اگردولت ها نیمی ازشراب فروشی ها را  

 ببندند،مانیمی ازبیمارستان ها رامی بندیم.

هیجان منفی ،بیماری های عصبی،سکته های مغزی وقلبی،بالارفتن

ضربان قلب،بی اشتهایی، رنگ پریدگی وبیماری های جسمی وروحی -

روانی . بررسی آمارنشان می دهدکه سی درصداز جنایات مرتبط باقمار  

است.قماردرشکوفایی اقتصادی نقش تخریبی داشته ونشاط کارمفیدراازبین

می برد.دربعضی ازکشورهای اسلامی نیزدرسال هایی قمار راممنوع

وغیرقانونی اعلام کرده اند.مثلاً انگلستان درسال 1853،شوروی

درسال1854وآلمان درسال1873قمارراممنوع اعلام کردند.

                                                        (برگرفته ازکتاب دقایقی باقرآن محسن قرائتی)

به مناسبت درگذشت مرحوم هاجرموسوی (مدیرسابق)حوزه علمیه الزهرا(س)مراسم ختم قرآن باحضورطلاب موسسه آموزش عالی حوزوی الزهرا(س) وحوزه علمیه سطح دو وخانواده آن مرحوم برگزارگردید.

بس که دارد رحمت بی حد، خدا در اعتکاف
میزند عفو خدا ما را صلا در اعتکاف
معتکف شو، در حریم دوست تا خود بشنوی
نغمۀ ایمان و عطر ربنّا در اعتکاف
می توان عهد موّدت بست با یزدان، اگر
سنّت اسلام را آری به جا در اعتکاف
فرصتی زیبا تو را دادند تا پیدا کنی
راه گم گردیده ات را تا خدا در اعتکاف
با نماز و روزه و ذکر و دعای روز و شب
می کنی پرواز تا اوج سما در اعتکاف
خلوتت را پُر ز قرآن و ز عترت می کنند
نغمه پردازان عرش کبریا در اعتکاف
دل به صاحب دل سپُردن کار مردان خداست
گر که مرد عرصۀ عشقی بیا در اعتکاف
در جهادی سخت باید بر زمین زد نفس را
تا شوی از بند نفس خود رها در اعتکاف
می درخشی پیش چشم قدسیان وقتی خدا
نور خود را می کند بر تو عطا در اعتکاف
چون توّسل می کنی، مثل کبوترهای عشق
گه مدینه می روی، گه کربلا در اعتکاف
کاش چشمان خدابین شما روشن شود
با فروغ آخرین نور هُدا در اعتکاف
می شود عمری دعاگوی شما ای اهل نور!
گر«وفائی» را کنید از جان دعا در اعتکاف

استاد سید هاشم وفایی

فضائل ماه رجب و لیلة الرغائب
مجموعه: اعمال مستحبی
 

 هفتمین ماه از سال هجری قمری رجب نام دارد که نباید فضیلت آن را به بوته فراموشی سپرد زیرا در میان ماههای دوازده ‏گانه تنها و بدون ائتلاف با ماههای دیگر از حرمت و قداست ‏برخوردار می ‏باشد، در واقع چهار ماه در قرآن کریم با تعبیر «حرم‏» یعنی برخوردار از حرمت ‏یاد شده است که یکی از آنها فرد است که رجب نام دارد و در آن قتال و کشتار حرام می ‏باشد.

رسول اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده ‏اند: «رجب ماه بزرگ خداست و هیچ ماهی در حرمت و فضیلت‏ به پای آن نمی ‏رسد و قتال با کافران در این ماه حرام است، آگاه باشید که رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر کسی در ماه رجب حتی یک روز روزه بدارد خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می‏گردد .»

امام موسی کاظم  (علیه السّلام) فرموده ‏اند: رجب نام نهری است در بهشت که از شیر، سفیدتر و از عسل، شیرین‏تر است; هر کس یک روز از آن را روزه بدارد خداوند از آن نهر به او بیاشامد.

از امام صادق (علیه السّلام) نقل شده که حضرت محمد (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: رجب ماه استغفار امت من است، پس در این ماه طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است و رجب را «اصب‏» می‏گویند زیرا که رحمت ‏خداوند در این ماه بر امت من بسیار ریخته می‏شود پس بسیار بگوئید استغفر الله و اسئله التوبة.

در حدیث است که حضرت نوح(علیه السّلام) روز اول این ماه سوار بر کشتی شد و نجات یافت و فرمودند: کسانی که با او هستند روزه بدارند و هر که این روز را روزه بدارد آتش عذاب یک سال از او دور می ‏شود و نیز طبق سخن حضرت صادق(علیه السّلام) خواندن زیارت امام حسین(علیه السّلام) در روز اول این ماه مستحب و تأکید شده است.

پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمودند: رجب برای امّت من ماه استغفار است پس در این ماه به محضر پروردگار از گناهان خویش پوزش طلبید که خداوند بخشنده‏ ای مهربان است.

امام صادق(علیه السّلام) فرمود: روزه بیست و هفتم رجب را از دست مده که آن روزی است که مقام نبوّت به محمّد(صلّی الله علیه و آله و سلّم) داده شد و ثواب آن برای شما به اندازه ثواب شصت ماه است. 

 بیشتر بخوانید: لیلة الرغائب چگونه شبی است؟
 

ماه رجب، به دلیل برخورداری از مزایای گوناگون و توجه به ابعاد معنوی آن، نام‏های دیگری نیز دارد؛ نام‏هایی مثل ماه آمرزش خواهی (شهرُ الاستغفار)؛ ماه تک (رَجَبُ الفَرد) به دلیل تنها واقع شدن و جدا شدن آن از سایر ماه‏های حرام؛ سرشار (رَجَبُ الاَصَبّ) به دلیل نزول سرشار رحمت الهی؛ ماه امیرمؤمنان (شهرُ امیرِالمؤمنین)، ریسمان الهی و اَصَمْ یعنی برخوردار از فضیلت‏های بسیار.

مناسبت‏های رجب

ماه رجب، از ماه‏های بزرگی است که طلوع سه امام معصوم، امام علی علیه ‏السلام ، امام محمد باقر علیه ‏السلام و امام جواد علیه ‏السلام را در آن شاهدیم و شروع بزرگ ترین جنبش تاریخ بشری، یعنی برانگیخته شدن پیام آور مهر و محبت، محمد مصطفی (صلی‏ الله ‏علیه ‏و‏ آله و سلّم) برای هدایت و سعادت انسان‏ها، در آن اتفاق افتاده است. یاد و نام پیشوایان شهید این ماه، حضرت امام موسی کاظم علیه ‏السلام و امام هادی علیه‏ السلام و نیز پیام‏ آور کربلا، زینب کبری علیه السلام گرما‏ بخش دل‏های مؤمنان است و نیمه رجب هم، پذیرای معتکفان کوی دوست خواهد بود و شاهدِ خلوتِ مشتاقان

فلسفه ماه‏های حرام

ماه رجب، یکی از چهار ماه حرام است که در آن از جنگ و خون‏ریزی نهی شده است. تحریم جنگ در این چهار ماه، یکی از راه‏های پایان دادن به جنگ‏های طولانی و وسیله‏ ای برای دعوت به صلح و آرامش بود؛ زیرا هنگامی که جنگ‏جویان چهار ماه از سال اسلحه را بر زمین گذاشته و صدای چکاچک شمشیرها خاموش گردد و مجالی برای تفکر و اندیشه به وجود آید، احتمال پایان یافتن جنگ بسیار زیاد است. اسلام در هر سال برای پیروان خود یک آتش ‏بس چهارماهه اعلام می‏دارد که این خود نشانه روح صلح‏ طلبی اسلام است. البته اگر دشمن بخواهد از این قانون اسلامی سوء استفاده کند و حریم ماه‏های حرام را بشکند، اجازه مقابله به مثل به مسلمانان داده شده است.

لیلة الرغائب ( شب آرزوها )

از جمله شبهای بزرگ و با عظمت ماه رجب شب جمعه اول این ماه است.معروف به لیلة الرغائب، اعمال مخصوصی در این شب ذکر شده که به واسطه آن اعمال برکات و پاداش فراوان بر انسان سرازیر می‏ شود.

رغائب جمع رغیبه است به معنی «امرٌ مرغوب فیه عکاء کثیر» یعنی شبی که در آن عطاها و مواهب فراوان بدست می ‏آید در حدیث است شب جمعه اول این ماه احیاء و بیداری و نیایش فضیلت ویژه دارد و موجب دست‏یابی به عطایای ارزشمند حضرت پروردگار است، در حدیث است که رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: ملائکه این شب را به این نام نهادند و محدثان در کتاب‏های دعا نمازی با کیفیت مخصوصی در این شب ذکر کرده‏ اند که پیامبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: هر کس این نماز را در این شب انجام دهد ثواب این نماز به نیکوترین صورت با روی خندان و درخشان و با زبانی فصیح در شب اول قبر در حضور این فرد ظاهر شود و به او می‏ گوید: ای دوست من مژده می ‏دهم تو را که از هر شدّت و سختی نجات یافتی، نمازگزار می‏گوید: تو کیستی که من تاکنون چنین صورتی زیبا با چنین جلوه ‏ای ندیدم و سخنی شیرین‏تر از کلام تو نشنیده ‏ام و بویی بهتر از بوی تو نبوئیدم در پاسخ می‏گوید: من همان نماز لیلة الرغائبم که شما انجام دادی. امشب آمده‏ ام نزدت باشم تا حق را ادا کنم و مونس تنهایی تو باشم و وحشت را از تو بردارم و چون در صور دمیده شود من در عرصه قیامت سایه بر سر تو خواهم افکند پس خوشحال باش که خیر از تو معدوم نخواهد شد.

کیفیت اعمال لیلة الرغائب

روز پنج شنبه اول آن ماه روزه گرفته شود. چون شب جمعه شد مابین نماز مغرب و عشاء دوازده ركعت نماز اقامه شود كه هر دو ركعت به یك سلام ختم می شود و در هر ركعت یك مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره قدر، دوازده مرتبه سوره توحید خوانده شود. و چون دوازده ركعت به اتمام رسید، هفتاد بار ذكر” اللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله” گفته شود. پس از آن در سجده هفتاد بار ذكر “سبوح قدوس رب الملائكة والروح” گفته شود. پس از سر برداشتن از سجده، هفتاد بار ذكر “رب اغفر وارحم و تجاوز عما تعلم انك انت العلی الاعظم” گفته شود. دوباره به سجده رفته و هفتاد مرتبه ذكر “سبوح قدوس رب الملائكة والروح” گفته شود. در اینجا می توان حاجت خود را از خدای متعال درخواست نمود. ان شاء الله به استجابت می رسد.

 بیشتر بخوانید: اس ام اس ویژه لیلة الرغائب (شب آرزوها)
 

سیزدهم ماه رجب و اعمال اعتکاف

از جمله فضیلت ماه رجب آن است که ایام البیض در آن واقع شده یعنی روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم و اعتکاف برای خدا و روزه ‏داری، در آموزه‏ های دینی بر آن تأکید و سفارش شده است.

و نیز ولادت حضرت امیرالمؤمنین علی(علیه السّلام) در روز سیزدهم همین ماه واقع شده.

اعمال ام داوود

یکی از عبادتها و دعاهای معروف که در ماه رجب به انجام آن تأکید شده، اعمال ام‏ داوود است. در کتب حدیث نقل شده، جوانی در عراق که اهل معرفت بود به دست منصور دوانیقی به مدت طولانی در زندان او گرفتار شده بود که نامش داوود بود. مادرش تاب و توان خود را در فراق پسر از دست داده بود، روزی به خدمت امام صادق(علیه السّلام) رفت و داستان را نقل کرد و از آن حضرت چاره‏ جویی نمود. حضرت فرمود: آیا می‏دانی این ماه، ماه رجب است و دعا در آن زود به اجابت می‏رسد آنچه را که می‏گویم دقیقاً انجام ده تا فرزندت از زندان رهایی یابد.

ابتدا سه روز، سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم رجب را روزه ‏بدار و روز پانزدهم هنگام ظهر غسل کن و 8 رکعت نماز به جا بیاور. (کیفیت نماز در مفاتیح الجنان ذکر شده به آن مراجعه کنید). همین که نماز را خواند پس از مدّت کمی پسرش آزاد شد پس از آن ام داوود خدمت امام صادق(علیه السّلام) رسید و پس از عرض سلام خبر رهایی پسرش را به او رساند. امام صادق(علیه السّلام) فرمود: منصور دوانیقی در یکی از شب‏ها جدّم علی بن ابی طالب (علیه السّلام) را در خواب دید که به او هشدار داد: هرچه زودتر فرزندم داوود را آزاد کن و گرنه تو را در آتش می ‏اندازم. منصور هنگامی که آتش را در مقابل خود دید دستور داد که داوود را آزاد کنند.

بیست و هفتم ماه رجب

روز بیست و هفتم ماه رجب روز مبعوث شدن پیامبر اسلام(صلّی الله علیه و آله و سلّم) به رسالت و پیامبری است و روزه گرفتن در این روز مستحب و ثواب ویژه دارد برای هر کدام از این شب‏ها اعمال مخصوصی ذکر شده است.